Το κάτω άκρα αιματώνονται από δύο είδη μεγάλων αρτηριών, τις αξονικές αρτηρίες (άμεσες αρτηρίες) και στις μη αξονικές αρτηρίες (έμμεσες αρτηρίες).
Οι μεγάλες αξονικές αρτηρίες είναι η αορτή, η κοινή λαγόνιος, η έξω λαγόνιος, η κοινή μηριαία αρτηρία, η επιπολής μηριαία αρτηρία και η ιγνυακή αρτηρία.
Οι μεγάλες μη αξονικές αρτηρίες είναι η έσω λαγόνιος και η εν τω βάθει μηριαία αρτηρία και αποτελούν αρτηρίες κλειδιά για την βιωσιμότητα του σκέλους ακόμα και εάν έχουν αποφραχθεί η αξονικές αρτηρίες της ίδιας ζώνης αιμάτωσης. Στο επίπεδο της κνήμης και κάτωθεν, οι 3 κύριες αρτηρίες έχουν σημαντικές αναστομώσεις μεταξύ τους τόσο σε μακροαγγειακό επίπεδο όσο και σε επίπεδο μικρότερων αγγείων (choke vessels) με αποτέλεσμα μία και μόνο αρτηρία να έχει την δυνατότητα επαρκούς αιμάτωσης του άκρου πόδα εφ΄όσον δεν υπάρχει μείωση της αιμάτωσης μέχρι αυτό το επίπεδο.
Εάν θέλουμε να διαχωρίσουμε το κάτω άκρο σε ζώνες αιμάτωσης ανάλογα με την ύπαρξη η μη των μη αξονικών αρτηριών θα πρέπει να χωρίσουμε το κάτω άκρο σε 6 ζώνες αιμάτωσης.
Η πρώτη ζώνη διαθέτει την αορτή και την κοινή λαγόνιο αρτηρία. Αποτελεί ζώνη μίας αξονικής αρτηρίας και οι στενωτικές βλάβες σε αυτή την ζώνη είναι σημαντικές για εκδήλωση σημαντικών ισχαιμικών φαινομένων.
Η δεύτερη ζώνη αφορά την έξω λαγόνιο αρτηρία. Αποτελεί ζώνη παροχής μίας αξονικής αρτηρίας (Λαγόνιος άξονας) και μιας μη αξονικής αρτηρίας (Έσω λαγόνιος αρτηρία) και διαθέτει εξαιρετικό παράπλευρο δίκτυο.
Οι στενώτικές βλάβες της πρώτης ζώνης (κοινή λαγόνιος αρτηρία) έχουν μεγαλύτερη βαρύτητα από τις βλάβες της δεύτερης ζώνης (έξω λαγόνιος αρτηρία) διότι σε απόφραξη της έξω λαγονίου αρτηρίας είναι δυνατό να παρακαμφθεί η στένωση ή η απόφραξη μέσω αναστομωτικών δικτύων από την έσω λαγόνιο αρτηρία που επαναφέρουν το αίμα στο επίπεδο της μηριαίας αρτηρίας.
Η τρίτη ζώνη αφορά την κοινή μηριαία αρτηρία. Αποτελεί ζώνη παροχής μίας αξονικής αρτηρίας με μέτριο σχετικά παράπλευρο δίκτυο. Σε απόφραξη της κοινής μηριαίας αρτηρίας, η βαρύτητα της ισχαιμίας είναι πολύ μεγάλη γι΄αυτό και δεν πρέπει ποτέ να απολινώνεται η κοινή μηριαία αρτηρία.
Η τέταρτη ζώνη αποτελεί ζώνη παροχής μιας αξονικής και μιας μη αξονικής αρτηρίας (επιπολής μηριαία και εν τω βάθει μηριαία αρτηρία αντίστοιχα). Η επιπολής μηριαία αρτηρία αποτελεί έναν μακρύ ευθύ αγωγό παροχής αίματος που λόγω της ανατομίας και της ποιότητας του τοιχώματος της πάσχει συχνά από την αθηροσκληρωτική νόσο. Εάν συμβεί αυτό, αναλαμβάνει η εν τω βάθει μηριαία αρτηρία ως κύρια οδός παροχής μέσω των συνδέσεων που διαθέτει με τις αρτηρίες του γόνατος που είναι κλάδοι της ιγνυακής αρτηρίας. Πολλοί ασθενείς έχουν πλήρη απόφραξη της επιπολής μηριαίας αρτηρίας αλλά έχουν μόνο διαλείπουσα χωλότητα και σχεδόν ποτέ δεν εμφανίζουν κρίσιμη ισχαιμία τους σκέλους. Στο 49-57% των ασθενών με διαλείπουσα χωλότητα, η εντόπιση της βλάβης είναι στην επιπολής μηριαία αρτηρία
Η πέμπτη ζώνη περιλαμβάνει μόνο την ιγνυακή αρτηρία και αποτελεί και αυτή ζώνη παροχής μίας αρτηρίας με πλούσιο παράπλευρο δίκτυο το οποίο όμως σε μεγάλο βαθμό χάνεται σε περίπτωση απόφραξης της αρτηρίας. Θεωρείται ως οι ¨Θερμοπύλες¨ του κάτω άκρου μιας και η απόφραξη της οδηγεί το σκέλος σε βαρειά ισχαιμία.
Κάτω από το γόνατο είναι η έκτη ζώνη που διαθέτει τις τρεις αρτηρίες της κνήμης και αποτελεί ζώνη παροχής τριών αρτηριών. Απόφραξη της μιας αρτηρίας της κνήμης ποτέ δεν οδηγεί σε ισχαιμία του σκέλους ενώ απόφραξη των δύο από τις τρεις αρτηρίες της κνήμης ποτέ δεν οδηγεί σε βαρειά ισχαιμία του σκέλους εφ΄όσον η παροχή αίματος είναι ικανοποιητική μέχρι σε αυτό το σημείο.
.Συμπερασματικά, η πρώτη, τρίτη και πέμπτη ζώνη αποτελούν τις πιο σημαντικές περιοχές όσον αφορά την αιμάτωση του σκέλους. Οι βλάβες στην δεύτερη και τέταρτη ζώνη είναι πολύ μικρότερης σημασίας για την εκδήλωση φαινομένων βαρειάς ισχαιμίας του σκέλους
No responses yet