Ανατομία των αρτηριών του άκρου ποδός: H παροχή του αίματος στον άκρο πόδα προέρχεται από τις τρεις κνημιαίες αρτηρίες, την πρόσθια κνημιαία αρτηρία, την οπίσθια κνημιαία αρτηρία και την περονιαία αρτηρία. H ίδεα του αγγειοσωμίου επινοήθηκε για πρώτη φορά από τον Ian Taylor ο οποίος όρισε ως αγγειοσώμιο ένα τρισδιάστατο ανατομικό τμήμα ιστού που λαμβάνει αίμα από μια αρτηρία
Η πρόσθια κνημιαία αρτηρία παρέχει αίμα στο πρόσθιο τμήμα της ποδοκνημικής και συνεχίζει ως ραχιαία αρτηρία του ποδός που αιματώνει την ράχη του άκρου πόδα. Η ραχιαία του ποδός αρτηρία δίνει την έξω ταρσιαία αρτηρία και κλάδους και διακλαδίζεται στην πρώτη ραχιαία μετατάρσιο αρτηρία και στην τοξοειδή αρτηρία που με την σειρά της δίνει την 2η-4η ραχιαία μετατάρσιες αρτηρίες. Στο 12-14% των περιπτώσεων, η ραχιαία αρτηρία είναι υποπλαστική έως απούσα.
Η οπίσθια κνημιαία αρτηρία χωρίζεται σε 3 κλάδους που παρέχουν αίμα σε τρια ξεχωριστά τμήματα του πέλματος. Η έσω πτερνική αρτηρία παρέχει αίμα στο έσω και πελματιαίο τμήμα της πτέρνας. Η έσω πελματιαία αρτηρία δίνει αίμα στο έσω τμήμα του πέλματος. Οι κλάδοι της περιλαμβάνουν τον ταρσό και μερικές φορές κάποιοι μικρότεροι κλάδοι της μπορεί να περιλαμβάνουν και το μέγα δάκτυλο. Η έξω πελματιαία αρτηρία δίνει αίμα στο έξω τμήμα του πέλματος και στα 4 δάκτυλα του άκρου ποδός μέσω των 4 πελματιαίων μεταταρσίων αρτηριών. Ανατομικά, μερικές φορές η αρτηρία αυτή μπορεί να περιλαμβάνει και το πελματιαίο τμήμα του μέγα δακτύλου.
Η περονιαία αρτηρία διχάζεται στον πρόσθιο διατιτρών κλάδο που παρέχει αίμα αίμα στο πρόσθιο έξω τμήμα της ποδοκνημικής και στην έξω πτερνική αρτηρία που παρέχει αίμα στο έξω και πελματιαίο τμήμα της πτέρνας. Ο πρόσθιος διατιτρών κλάδος της περονιαίας αρτηρίας είναι ακουστός με το Doppler στο πρόσθιο-έξω τμήμα της ποδοκνημικής και στο 3.5% των περιπτώσεων είναι εξαιρετικά ανεπτυγμένος και αντικαθιστά την ραχιαία αρτηρία του ποδός.
Ανάλυση των αγγειοσωμίων του άκρου ποδός: Ο άκρος πόδας και η ποδοκνημική διαθέτουν έξι αγγειοσώμια που λαμβάνουν αίμα από τις τρεις αρτηρίες της κνήμης. Η οπίσθια κνημιαία αρτηρία παρέχει αίμα στο έσω τμήμα της ποδοκνημικής και στο πέλμα του άκρου ποδός, η πρόσθια κνημιαία αρτηρία παρέχει αίμα στο πρόσθιο τμήμα της ποδοκνημικής και στην ράχη του άκρου ποδός. Η περονιαία αρτηρία στο πρόσθιο-έξω τμήμα της ποδοκνημικής και στο όπισθο-έξω τμήμα του άκρου ποδός. Τα αγγειοσώμια περιοχές αίματωσης των μεγάλων κλάδων των παραπάνω αρτηριών.
Αναλυτικά τα 6 αγγειοσώμια του άκρου ποδός είναι τα παρακάτω:
- Αγγειοσώμιο της ραχιαίας του ποδός αρτηρίας (Πρόσθια κνημιαία αρτηρία)
- Αγγειοσώμιο της έσω πτερνικής αρτηρίας (Οπίσθια κνημιαία αρτηρία)
- Αγγειοσώμιο της έσω πελματιαίας αρτηρίας (Οπίσθια κνημιαία αρτηρία)
- Αγγειοσώμιο της έξω πελματιαίας αρτηρίας (Οπίσθια κνημιαία αρτηρία)
- Αγγειοσώμιο του πρόσθιου διατιτρώντος κλάδου (Περονιαία αρτηρία)
- Αγγειοσώμιο της έξω πτερνικής αρτηρίας (Περονιαία αρτηρία)
Αναστομώσεις μεταξύ των αγγειοσωμίων: Υπάρχουν αρκετές αναστομώσεις μεταξύ των αγγειοσωμίων οι οπόιες υπάρχουν και είναι σε φυσιολογικές συνθήκες ενεργές σε αντίθεση με τα αρτηρίδια γειτονικών αγγειοσωμίων που βρίσκονται σε ανενεργή κατάσταση. Παρακάτω παραθέτονται οι σημαντικότερες αναστομώσεις:
- Αναστομώσεις μεταξύ πρόσθιας κνημιαίας και περονιαίας αρτηρίας: Η έξω σφυρίτιδα αρτηρία ενώνεται με τον πρόσθιο διατιτρών κλάδο της περονιαίας αρτηρίας ακριβώς πάνω από την ποδοκνημική.
- Αναστομώσεις μεταξύ προσθίας κνημιαίας και οπίσθιας κνημιαίας αρτηρίας: Η έξω πελματιαία αρτηρία σχηματίζει το εν τω βάθει πελματιαίο τόξο που διασχίζει την αρχή των 2ου, 3ου και 4ου μεταταρσίου και αναστομώνεται τελικά με την ραχιαία αρτηρία του ποδός στο 1ο μεσόστεο διάστημα. Η έσω πελματιαία αρτηρία συνδέεται με το αρτηριακό δένδρο της πρόσθιας κνημιαίας αρτηρίας είτε με κλάδους της που ενώνονται με κλάδους της ραχιαίας του ποδός αρτηρίας είτε περιφερικά με κλάδους της 1ης ραχιαίας μεταταρσίου αρτηρίας
- Αναστομώσεις μεταξύ περονιαίας και οπίσθιας κνημιαίας αρτηρίας:
Υπάρχουν από ένας έως τρεις αναστομωτικοί κλάδοι μεταξύ περονιαίας και οπίσθιας κνημιαίας αρτηρίας κεντρικά της ποδοκνημικής βαθιά μέσα στον αχίλλειο τένοντα. Όμως, δεν υπάρχουν ευθείς αναστομωτικοί κλάδοι μεταξύ των έσω και έξω πτερνικών αρτηριών που και οι δύο αιματώνουν το πελματιαίο τμήμα της πτέρνας.
Διασύνδεση γειτονικών αγγειοσωμίων (Choke Vessels): Τα γειτονικά αγγειοσώμια στα όρια τους διαθέτουν μικρές αρτηρίες και αρτηρίδια που δεν έχουν ονομασία και συνδέουν το ένα αγγειοσώμιο με το γειτονικό αλλά σε φυσιολογικές καταστάσεις είναι ανενεργά. Σε απόφραξη μιας αρτηρίας που παρέχει αίμα σε ένα συγκεκριμένο αγγειοσώμιο, τα παραπάνω αγγεία δρουν ως μεταφορείς αίματος στου ιστούς που έχει διαταραχθεί η αιμάτωση τους και επομένως αυξάνεται η διάμετρος τους. Αυτή αποτελεί και την εξήγηση για το φαινόμενο καθυστέρησης που αναφέρθηκε στην πλαστική χειρουργική στον σχεδιασμό των κρημνών. Τα αγγεία-σύνδεσμοι μεταξύ των αγγειοσωμίων σε ένα δερματικό ή μυικό κρημνό μπορεί να είναι επαρκή για να παρέχουν αίμα σε μια γειτονική ζώνη. Επομένως, η νέκρωση εμφανίζεται στην διπλανή ζώνη των αγγείων συνδέσμων που καθορίζουν 2 γειτονικές ζώνες. Αυτό σημαίνει ότι για τον σχεδιασμό ενός δερματικού ή μυικού κρημνού άνω των 2 αγγειοσωμίων, θα πρέπει να γίνει επέμβαση 2 σταδίων όπου στο 1ο στάδιο απολινώνονται οι διατιτρώντες κλαδοι των γειτονικών αγγειοσωμίων προκαλώντας την ενεργοποίηση- διάταση των αγγείων- συνδέσμων σε μια περίοδο 4-10 ημερών. Μετά από αυτήν της περίοδο καθυστέρησης, μπορεί να μετακινηθεί μεγαλύτερος κρημνός.
