Κοινή Καρωτίδα
Η δεξιά κοινή καρωτίδα είναι κλάδος της ανώνυμης ενώ η αριστερή εκφύεται από το αορτικό τόξο. Επομένως, η αριστερή κοινη καρωτίδα είναι μακρύτερη από την δεξιά και έχει δυο μοίρες (ενδοθωρακική και τραχηλική). Από την έκφυση της μέχρι το διχασμό της, η κοινή καρωτίδα δεν δίνει κλάδους. Κατά την διαδρομή της στον τράχηλο, η κοινή καρωτίδα περιβάλεται από έλυτρο συνδετικού ιστού μαζί με την έσω σφαγίτιδα και το πνευμονογαστρικό νεύρο όπου σχηματίζουν το αγγειονευρώδες δεμάτιο του τραχήλου. Η τομή για την ανεύρεση της κοινής καρωτίδας διενεργείται παράλληλα με το πρόσθιο χείλος του στερνοκλειδομαστοειδούς (από την κλειδική κεφαλή του στερνοκλειδομαστοειδούς μυός μέχρι την οπισθογναθιαία χώρα)
Έσω και έξω καρωτίδα
Η έξω καρωτίδα αποσχίζεται από την κοινή καρωτίδα στο ύψος του άνω χείλους του θυρεοειδούς χόνδρου του λάρυγγα.(Εικόνα 1.0.1) Στην συνέχεια πορεύεται μέσα στο καρωτιδικό τρίγωνο (όπου έχει προς τα πίσω τον στερνοκλειδομαστοειδή μυ και την έσω καρωτίδα). Στην συνέχεια φέρεται κατά μήκος του πίσω κλάδου της κάτω γνάθου και περνώντας μέσα από την παρωτίδα μαζί με το προσωπικό νεύρο, φθάνει μέχρι τον αυχένα του κονδύλου όπου αποσχίζεται στους δύο τελικούς κλάδους, την επιπολής κροταφική και την έσω γναθιαία αρτηρία.
Κλάδοι έξω καρωτίδας: Διαιρούνται σε :
- Πρόσθιοι: Άνω θυρεοειδής, Γλωσσική, Έξω γναθιαία (ή προσωπική)
- Οπίσθιοι: Στερνοκλειδομαστοειδής, ινιακή, οπίσθια ωτιαία
- Έσω: Ανιούσα φαρυγγική
- Τελικοί κλάδοι: Επιπολής κροταφική, έσω γναθιαία
Η έσω καρωτίδα αιματώνει το μεγαλύτερο μέρος του εγκεφάλου και το περιεχόμενο του οφθαλμικού κόγχου ενώ συμμετέχει στην αιμάτωση του μετώπου και της ρινός. Αρχίζει στο ύψος του θυρεοειδούς χόνδρου του λάρυγγα.Εικόνα 1.0.2 Η αρχή της είναι διευρυσμένη και σχηματίζει τον καρωτιδικό βολβό. Πορεύεται στα πλάγια του τραχήλου και εισέρχεται από το καρωτιδικό τρήμα στο κρανίο. Πορεύεται στο καρωτιδικό σωλήνα και αφού διέλθει από το σηραγγώδη κόλπο τρυπά την σκληρή μήνιγγα (στις πρόσθιες κλινοειδείς αποφύσεις). Στο σημείο αυτό αλλάζει πορεία, στρέφεται προς τα πίσω και πάνω όπου δίνει τους τελικούς κλάδους. Διακρίνονται 3 μοίρες της έσω καρωτίδας:
- Τραχηλική μοίρα: Δεν δίνει κλάδους
- Λιθοειδής μοίρα: Ο κυριότερος κλάδος είναι η καρωτιδοτυμπανική αρτηρία.
- Ενδοκράνιος μοίρα. Από την μοίρα αυτή χορηγούνται οι κυριότεροι κλάδοι της:
– Οφθαλμική αρτηρία
– Οπίσθια αναστομωτική αρτηρία
– Χοριοειδής αρτηρία
– Μέση εγκεφαλική αρτηρία
Σπονδυλική αρτηρία
Εκφύεται από το κυρτό μέρος της έσω μοίρας της υποκλειδίου αρτηρίας. Έχει πορεία προς τα άνω και αμέσως εισέρχεται στον εγκάρσιο σωλήνα (περνώντας από το εγκάρσιο τρήμα του επιστροφέα). Εξέρχεται από το εγκάρσιο τρήμα του άτλαντα, διατρυπά τον οπίσθιο επιπωματικό υμένα και την σκληρά μήνιγγα και φθάνει στο κρανίο μέσα από το ινιακό τρήμα. Εικόνα 1.0.3 Στη συνέχεια κατευθύνεται λοξά πος τα πάνω, επάνω στο απόκλιμα μπροστά από τον προμήκη και ενώνεται με την αντίθετη της σε οξεία γωνία σχηματίζοντας την βασική αρτηρία (στο κάτω χείλος της γέφυρας). Οι δύο σπονδυλικές αρτηρίες ενώνονται με τις δύο έσω καρωτίδες για να σχηματίσουν το εξάγωνο του Willis.
Κλάδοι ενδοκρανίου μοίρας:
– Μηνιγγικός κλάδος
– Πρόσθια και οπίσθια νωτιαία αρτηρία
– Προμηκικοί κλάδοι
– Οπίσθια κάτω παρεγκεφαλιδική
Κλάδοι βασικής αρτηρίας:
– Γεφυρικοί κλάδοι
– Πρόσθια κάτω παρεγκεφαλιδική αρτηρία
– Έσω ακουστική αρτηρία
– Άνω παρεγκεφαλιδική αρτηρία
– Οπίσθια εγκεφαλική αρτηρία
Ο αρτηριακός κύκλος ή εξάγωνο του Willis αποτελεί μια σημαντική αναστόμωση μεταξύ των δύο σπονδυλικών αρτηριών και των δύο έσω καρωτίδων και μέσου αυτού αρδρεύεται ο εγκέφαλος μέσω των προσθίων, μέσων και οπισθίων εγκεφαλικών αρτηριών.Εικόνα 1.0.4 Μόνο τα ανώτερα θηλαστικά και ο άνθρωπος διαθέτουν τον παραπάνω τρόπο αναστόμωσης. Στα κατώτερα σπονδυλωτά, ο εγκέφαλος αρδρεύεται μόνο από τις έσω καρωτίδες.
Το πρόσθιο τμήμα του αρτηριακού κύκλου διαμορφώνεται από τις δύο πρόσθιες εγκεφαλικές αρτηρίες (κλάδοι των έσω καρωτίδων) οι οποίες αναστομώνονται με την πρόσθια αναστομωτική αρτηρία. Το οπίσθιο τμήμα διαμορφώνεται από τις δύο οπίσθιες εγκεφαλικές αρτηρίες (κλάδοι της βασικής αρτηρίας) οι οποίες αναστομώνονται μεταξύ τους με τις οπίσθιες αναστομωτικές αρτηρίες και ενώνονται η κάθε μια με την ομόπλευρη έσω καρωτίδα.
Σε απόφραξη της έσω καρωτίδας, εάν ο ασθενής έχει επαρκείς οπίσθιες αναστομωτικές αρτηρίες, δεν εμφανίζει συμπτώματα ελαττωμένης αιμάτωσης του εγκεφάλου. Αντίθετα όταν δεν υπάρχουν καθόλου οπίσθιες αναστομωτικές αρτηρίες, η απόφραξη της μίας έσω καρωτίδας προκαλεί συμπτωματα από κακή αιμάτωση του ανάλογου ημισφαιρίου. Υπολογίζεται ότι μόνο στο 40% των περιπτώσεων ανευρίσκεται ο αρτηριακός κύκλος με την πλήρη του μορφή. Είναι δυνατόν να παρατηρηθεί έλλειψη ή υποπλασία μιας από τις αρτηρίες που τον συνιστούν (εγκεφαλική ή αναστομωτική) ή λιγότερο συχνά η μίας από αυτές τις αρτηρίες να είναι διπλή ή τριπλή. Στο 90% των περιπτώσεων, ο αρτηριακός κύκλος ανευρίσκεται πλήρως αλλά ένα ή περισσότερα από τα αγγεία του εμφανίζονται πολύ λεπτά και αντικαθίνται στη λειτουργίας του από άλλο που είναι ανεπτυγμένο.
- Η πρόσθια και οπίσθια νωτιαία αρτηρία που είναι κλάδοι της σπονδυλικής αρτηρίας συμμετέχουν στο αρτηριακό δίκτυο του νωτιαίου μυελού.
