1. Παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο-Καρωτιδική Νόσος
Το παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο αποτελεί μια νευρολογική δυσλειτουργία η οποία προέρχεται από μια εντοπισμένη παροδική εγκεφαλική ισχαιμία η οποία δεν συνδέεται με εγκεφαλικό έμφρακτο. Συνήθως, το νευρολογικό έλλειμα διαρκεί λίγα λεπτά και υποχωρεί αυτόματα. Είναι σημαντική η ανεύρεση/διαχωρισμός των ασθενών με παροδικά ισχαιμικά επεισόδια διότι το 12% και 30% των ασθενών με παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο εμφανίζουν νέο εγκεφαλικό επεισόδιο στο έτος και στην επόμενη πενταετία αντίστοιχα [1]
Α. Πως θα γίνει αντιληπτή κλινικά
Τα συμπτώματα έχουν σχέση με την ανατομική περιοχή του εγκεφάλου που προσβάλλεται. Λόγω του γεγονότος ότι η καρωτίδα παρέχει αίμα στο πρόσθιο ημισφαίριο, οι βλάβες στον εγκέφαλο εντοπίζονται συνήθως στην κατανομή της πρόσθιας εγκεφαλικής αρτηρίας ή της μέσης εγκεφαλικής αρτηρίας. Ο ασθενής εμφανίζει για λίγο χρονικό διάστημα είτε αδυναμία ή παράλυση στο χέρι ή και στο πόδι που επανέρχεται αυτόματα. Επίσης, μπορεί να εμφανίσει επεισόδιο δυσαρθρίας (όταν η βλάβη είναι στο επικρατούν ημισφαίριο). Τέλος, ένα άλλο χαρακτηριστικό συμβάν είναι η παροδική απώλεια της όρασης του είτε αυτόματα είτε κατά την έκθεση στο φως.
Β. Πρώτες ενέργειες στα ΤΕΠ- Εξετάσεις για διάγνωση
Αρχικά, ο ασθενής θα πρέπει να βαθμολογηθεί με το Score ABCD2. Θα πρέπει να γίνει μέτρηση γλυκόζης και αρτηριακής πίεσης, εργαστηριακός έλεγχος. Απεικονιστικά, θα πρέπει να γίνει αξονική τομογραφία εγκεφάλου για αποκλεισμό αιμορραγίας και αξονική αγγειογραφία εγκεφάλου-τραχήλου σε αξονικό τομογράφο πολλαπλών τομών. Αν δεν είναι δυνατόν, θα πρέπει να γίνει τρίπλεξ καρωτίδων-σπονδυλικών αρτηριών και σε υψηλόβαθμη στένωση έσω καρωτίδας (> 50%) να γίνει αγγειοχειρουργική εκτίμηση για πιθανή αγγειοχειρουργικής αντιμετώπιση που θα πρέπει να γίνει εντός των 2 επόμενων βδομάδων.
Γ. Αντιμετώπιση
Η περαιτέρω αξιολόγηση και αντιμετώπιση θα γίνει ανάλογα με την αιτιολογία του επεισοδίου, Είναι σημαντικό όμως να κατηγοριοποιηθούν οι ασθενείς ανάλογα με τον κίνδυνο εμφάνισης εγκεφαλικού επεισοδίου με βάση το ABCD2 Score.
2. Εν τω βάθει Φλεβική θρόμβωση άκρου
Oι φλεβικές θρομβώσεις αυξάνονται σε συχνότητα με την πάροδο της ηλικία μιας και εμφανίζονται σε αναλογία 1/100000 παιδιά και σε 1/100 ενήλικες. Η συχνότητα της εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης στον γενικό πληθυσμό είναι περίπου 0,27%, αν και η αληθής συχνότητα είναι ακόμη άγνωστη λόγω των πολλών ασυμπτωματικών περιπτώσεων.
Στις χειρουργικές κλινικές, το ποσοστό εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης (μετά από επεμβάσεις γενικής χειρουργικής), είναι 20-30% το οποίο αυξάνει όταν υπάρχει κακοήθης νόσος και μπορεί να φθάσει έως 50% στους ηλικιωμένους.
α. Πως θα γίνει αντιληπτή κλινικά
Ο ασθενής προσέρχεται με άλγος, οίδημα και κυανέρυθρη χροιά του άκρου. Συνήθως υπάρχει ευαισθησία κατά την πίεση της γαστροκνημίας η οποία δεν είναι μαλακή. Η διάγνωση της εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης γίνεται με βάση τον αλγόριθμος της εικόνας.
β. Πρώτες ενέργειες στα ΤΕΠ- Εξετάσεις για διάγνωση
Άμεσα θα πρέπει να γίνει έναρξη της αντιπηκτικής αγωγής. Επίσης, θα πρέπει να γίνει έλεγχος της αναπνευστικής λειτουργίας (Κορεσμός, Αέρια αίματος, Ακτινογραφία θώρακος) και να ερωτηθεί ο ασθενής εάν είχε πρόσφατο θωρακικό άλγος ή δύσπνοια (Ευρήματα πνευμονικής εμβολής).
γ. Αντιμετώπιση Η αντιμετώπιση της θρόμβωσης γίνεται με την αντιπηκτική αγωγή. Σε νέους ασθενείς με λαγονομηριαία φλεβοθρόμβωση μπορεί να επιχειρηθεί και θρομβεκτομή ή θρομβόλυση
3. Γάγγραινα δακτύλου ή άκρου ή επιμολυσμένο έλκος άκρου
Το έλκος των κάτω άκρων αποτελεί μία ιστική βλάβη που αφορά το δέρμα ή και τον υποδόριο ιστό, ακόμη δε και εν τω βάθει ιστούς (μυς, τένοντες, αρθρώσεις, οστά) στον άκρο πόδα ή την κνήμη. Εμφανίζεται αυτόματα ή μετά από τραυματισμό και αποτελεί σημαντική αιτία μείωσης της ποιότητας ζωής του ασθενούς. Επίσης, για την καταπολέμηση των ελκών δαπανώνται σημαντικά χρηματικά ποσά παγκοσμίως. Ενδεικτικά, στις ΗΠΑ για την αντιμετώπιση μόνο της χρόνιας φλεβικής νόσου δαπανώνται 1 δισεκατομμύριο δολάρια κάθε έτος. Η επίπτωση των ελκών των κάτω άκρων κυμαίνεται από 0.18-2%, ενώ σε ασθενείς άνω των 65 ετών μπορεί να φθάσει και το 5%.
α. Πως θα γίνει αντιληπτή κλινικά
Ο ασθενής εμφανίζει έλκος με εκροή υγρού με ή χωρίς συστηματικές εκδηλώσεις (Πυρετός, Αυξημένα Λευκά αιμοσφαίρια, αυξημένη CRP) ή γάγγραινα η οποία μπορεί να είναι ξηρά ή υγρή.
β. Πρώτες ενέργειες στα ΤΕΠ- Εξετάσεις για διάγνωση
Θα πρέπει να γίνει πλήρης εργαστηριακός έλεγχος με μέτρηση δεικτών φλεγμονής (ΤΚΕ, CRP). Είναι φρόνιμο να γίνεται ακτινογραφία για ανίχνευση οστεολυτικών εστιών (Οστεομυελίτιδα) καθώς και να παρθούν δείγματα για καλλιέργειες. Πάντα πρέπει να γίνεται ψηλάφηση σφύξεων, αξιολόγηση του δέρματος, του έλκους και του άκρου και να κατηγοριοποιηθεί το έλκος ως ισχαιμικό, φλεβικό, νευροπαθητικό και άλλης αιτιολογίας. Αν υπάρχει νέκρωση ιστού, θα πρέπει να γίνει αγγειοχειρουργική εκτίμηση. Χρόνια έλκη χωρίς συστηματικά σημεία φλεγμονής, μικρά σε μέγεθος, χωρίς βάθος μπορούν να αντιμετωπιστούν στα τακτικά εξωτερικά ιατρεία.
γ. Αντιμετώπιση
Η αντιμετώπιση βασίζεται σε δύο κύριους παράγοντες, την αντιμετώπιση της αιτίας του έλκους καθώς και την εξάλειψη του μικροοργανισμού και της συνοδού φλεγμονής με αντιβίωση, χειρουργικό καθαρισμό και περιποίηση του έλκους.