Υπάρχουν διάφορα νοσήματα των αγγείων που χωρίζονται συνήθως σε νοσήματα των φλεβών και σε νοσήματα των αρτηριών (υπάρχει και μια τρίτη κατηγορία, των λεμφαγγείων αλλά δεν θα επεκταθούμε ιδιαίτερα) . Η υπόνοια για την ύπαρξη νοσήματος των αγγείων γίνεται στις περισσότερες φορές κλινικά μετά την λήψη του κατάλληλου ιστορικό και την κλινική εξέταση.
Η κλινική εξέταση είναι πολύ σημαντική γιατί μπορεί να δείξει εάν ο ασθενής πάσχει από κάποιο σοβαρό αγγειακό νόσημα. Το φύσημα της τραχηλικής χώρας από την ακρόαση δίνει την υπόνοια ύπαρξης σημαντικής στένωσης της καρωτίδας. Η ψηλάφηση των σφυγμών των άνω ή κάτω άκρων, η λήψη του κνημοβραχιόνιου δείκτη (ΑΒΙ) και η ανίχνευση ροών με το doppler δίνουν πληροφορίες για την ύπαρξη σοβαρής αθηροσκληρωτικής νόσου των άνω ή κάτω άκρων. (είτε αορτολαγόνιος νόσος είτε περιφερική αρτηριοπάθεια των κάτω άκρων, είτε αρτηριακών βλαβών των άνω άκρων) Τέλος, η ψηλάφηση σφύζουσας μάζας στη κοιλιακή χώρα μπορεί να υποδηλώνει την ύπαρξη ανευρύσματος στη κοιλιακή αορτή.
Ποιες είναι όμως οι κύριες απεικονιστικές εξετάσεις για την διάγνωση και διερεύνηση των αγγειακών νοσημάτων;
Η πρώτη και πιο σημαντική αρχική απεικονιστική εξέταση είναι η υπερηχογραφία των αγγείων (ή τρίπλεξ, duplex scanning). Aποτελεί μια απλή εξέταση που γίνεται με σταθερούς ή φορητούς υπερηχοτομογράφους. Αποτελεί την κύρια εξέταση για προληπτική ανίχνευση αγγειακών νοσημάτων όπως αθηροσκλήρωση των αρτηριών, ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής, καρωτιδικής νόσου ή ανευρυσμάτων σε διάφορες εντοπίσεις, φλεβικών παθήσεων ή φλεβικών θρομβώσεων. Το μεγάλο πλεονέκτημα είναι η εύκολη χρήση τους και η μη χρήση ακτινοβολίας. Το μεγαλύτερο μειονέκτημα είναι ότι η αξιοπιστία της μεθόδου εξαρτάται από την εμπειρία του εξεταστή και τις δυνατότητες του μηχανήματος.
Η δεύτερη πιο σημαντική απεικονιστική εξέταση είναι η αξονική τομογραφία-αγγειογραφία. Χρησιμοποιεί ακτινοβολία και απαιτείται η χορήγηση του σκιαγραφικού μέσου που έχει νεφροτοξικές ιδιότητες επομένως σε ανθρώπους με επηρεασμένη νεφρική λειτουργία εκτελείται με ιδιαίτερη προσοχή και κατόπιν προετοιμασίας ή σε κάποιους ασθενείς αντενδείκνυται. Με την ύπαρξη των νεότερων αξονικών τομογράφων πολλαπλών τομών, λαμβάνονται πολύ λεπτομερείς εικόνες από το αγγειακό σύστημα που μας επιτρέπουν να σχεδιάζουμε λεπτομερώς τις αγγειοχειρουργικές επεμβάσεις σε όλα τα αγγεία του ανθρώπινου σώματος. Οι νεότεροι αξονικοί τομογράφοι τείνουν να αντικαταστήσουν σε μεγάλο βαθμό την ψηφιακή αφαιρετική αγγειογραφία σε διάφορες παθήσεις του αγγειακού συστήματος όπως την περιφερική αρτηριοπάθεια, το αγγειακό τραύμα, το ανεύρυσμα ή την καρωτιδική νόσο.
Εκτός από την αξονική αγγειογραφία υπάρχει η μαγνητική αγγειογραφία που έχει ισάξια διαγνωστική αξία με την αξονική, έχει λιγότερη επιβάρυνση από τους νεφρούς αλλά είναι πιο ακριβή σε κόστος διαγνωστική μέθοδος.
Η τελευταία εξέταση είναι η ψηφιακή αγγειογραφία. Είναι η πιο λεπτομερής εξέταση του αγγειακού συστήματος και γίνεται συνήθως για στρατηγικούς ρόλους δηλαδή για να καθορισθεί η τεχνική και ο τρόπος αντιμετώπισης. . Αποτελεί επεμβατική μέθοδος, έχει ένα πολύ μικρό ποσοστό τοπικών επιπλοκών όπως ψευδοανεύρυσμα, απόφραξη αρτηρίας ή συστηματικών επιπλοκών όπως επιβάρυνση της νεφρικής λειτουργίας, οξείες αλλεργικές αντιδράσεις, πνευμονικό οίδημα.